Lenguas ibéricas-Castellanismos e incoherencias lingüísticas

[Churchil]

http://www.academiadelallingua.com/dicc ... /index.php

Aqui tienes collaciu

Graças pola ligaçom!

[Churchil]

Aqui um video interessante sobre a denominaçom dos dias da semana na Galiza.

<object width="425" height="344"><param name="movie" value="http://www.youtube.com/v/8dtRULG-cB8&hl ... ram><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="http://www.youtube.com/v/8dtRULG-cB8&hl=es_ES&fs=1&" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="425" height="344"></embed></object>


http://www.youtube.com/watch?v=8dtRULG-cB8

[Churchil]

Y equí un videu d'asturianu que he alcontráu per casualidá que tamién ye interesante.

http://www.youtube.com/watch?1&v=evbc_exY-4M

[Churchil]

Por sinal, hoje descobrim outra palavra de uso familiar no asturiano que tem o mesmo significado que no galego, "furrular" (funcionar).

[Sr Creosota]

Aqui um video interessante sobre a denominaçom dos dias da semana na Galiza.

<object width="425" height="344"><param name="movie" value="http://www.youtube.com/v/8dtRULG-cB8&hl ... ram><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="http://www.youtube.com/v/8dtRULG-cB8&hl=es_ES&fs=1&" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="425" height="344"></embed></object>


http://www.youtube.com/watch?v=8dtRULG-cB8

Buena esta, otomano.

[Pinche_pendejo]

Por sinal, hoje descobrim outra palavra de uso familiar no asturiano que tem o mesmo significado que no galego, "furrular" (funcionar).

Cierto nin! "furrular" ye muy usada n´asturies, tópase fecha en frases comu: "esti bichu nun furrula"(esta cosa no funciona) o "a tí furrulate mal la tiesta"(a ti te funciona mal la cabeza).
Mio güilu ye gallegu(de ourense) y de xuru que-i teo oyío pallabres en Galego que tamien son usáes n´asturianu. Teo poneme a facer memoria aver si saco alguna.

[Churchil]

Por sinal, hoje descobrim outra palavra de uso familiar no asturiano que tem o mesmo significado que no galego, "furrular" (funcionar).

Cierto nin! "furrular" ye muy usada n´asturies, tópase fecha en frases comu: "esti bichu nun furrula"(esta cosa no funciona) o "a tí furrulate mal la tiesta"(a ti te funciona mal la cabeza).
Mio güilu ye gallegu(de ourense) y de xuru que-i teo oyío pallabres en Galego que tamien son usáes n´asturianu. Teo poneme a facer memoria aver si saco alguna.

Outras nas que reparei foram "guedeya" (greña) e o verbo "engedeyar" (enmarañar) ainda que em galego com "ll" ou "lh". Tamem pensei noutra moi utilizada eiqui, "escangallar" que ainda falando case todos en castelam emprega-se em troques do equivalente correspondente "escacharrar".

Ou o advérbio "abondo" pra referir-se a umha grande cantidade.

Algumhas mais:

- Decatar-se ---> Decatase (darse cuenta)
- Amosar (tamem é possível Mostrar/Amostrar) ---> Amosar
- Falar ---> Falar (hablar)
- Morrer ---> Morrer (Morir)
- Fato ---> Fato (tonto)
- Eiqui (variante de aqui) ---> Equí
- Tamem ---> Tamién (moi similar)
- Argalhar ---> Argayar (Aqui tem o significado de "tramar" "urdir" com senso negativo ou "mentir")
- Orvalho/Orvalhar ---> Orbayu/Orbayar (lloviznar)
- Cadril/Quadril ---> Cadril (cadera)
- Cocha ---> Gocha (cerda)


E tamem co catalam:

- Pernil (ou xamón, coma no galego oficial) ---> Pernil (jamón)
- Vegada ---> Vegada (Vez)
- Asina ---> Aixina, variante dialectal de "Així" (así)
- Charrar ---> Xerrar (palabra coloquial para "hablar")

[Churchil]

Este video com fragmentos de filmes dobrados em asturiano está moi simpático e foi onde atopei algumhas dessas palavras.


<object width="425" height="344"><param name="movie" value="http://www.youtube.com/v/tWpV3x7q0eI&fe ... ram><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="http://www.youtube.com/v/tWpV3x7q0eI&fe ... es_ES&fs=1&" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="425" height="344"></embed></object>

http://www.youtube.com/watch?v=tWpV3x7q ... re=related

[Churchil]

Ah, tamem "parrocha", como sinónimo de sardinha pequena.


Que estará relacionada com perrecha e perracha, porque segundo o dicionário Estraviz tamem significa "cona". (coño)

[Pinche_pendejo]

Chai un güeyu a estu collaciu Churchill http://www.youtube.com/watch?v=vif58NdZrjs

Espero que nun seyas nengun estremista y entiendas esti vidiu comu lo que yé: comedia. A los galegos tienseyos munchu cariñu n´esta rexion, sobre too porque munchos de nos somos descendientes d´emigrantes galegos

[Churchil]

Chai un güeyu a estu collaciu Churchill http://www.youtube.com/watch?v=vif58NdZrjs

Espero que nun seyas nengun estremista y entiendas esti vidiu comu lo que yé: comedia. A los galegos tienseyos munchu cariñu n´esta rexion, sobre too porque munchos de nos somos descendientes d´emigrantes galegos

Com certeza que nom hai problema nenhum com isso. Agradecem-se os teus aportes ao fio. Já sabes, calquer outra cousa que aches de interés, nom duvides em publica-la eiqui.

[Churchil]

Um blogue interessante: Debullando a fala

(Debullar --> Desgranar)


Alguns artigos:

O esmorecemento do galego
("esmorecemento" quere dicir "debilitamento, que vai se apagando até desaparecer)

Ser e estar
Em galego nom sempre funcionam coma em castelao e aqui vem-se alguns exemplos.


Escoller o mellor galego
Sobre a problemática da escolha do estándar no galego normativo.


Os dias da semana
Artigo moi detalhado sobre o os dias da semana; orixe e uso no galego e a dicotomia entre formas pagãs/cristiãs (luns / segunda feira)


E pra rematar, 4 artigos sobre o espinhoso assunto do conflito ortográfico entre lusófilos e castelanófilos:
Reintegracionismo contra Isolacionismo I
Reintegracionismo contra Isolacionismo II
Reintegracionismo contra Isolacionismo III
Reintegracionismo contra Isolacionismo IV



Ah, que nom me esqueça. Outro moi bo, mais nom tem ligaçom directa assi que quoto o texto:

O NACIONALISMO NA LINGÜÍSTICA

A lingüística é unha disciplina científica, xaora, e por tanto non debería estar suxeita aos vaivéns da política, mais os lingüístas son cidadáns dun país ou estado concreto e si están suxeitos á política e aos intereses das súas nacións; por isto a lingüística está ateigada de derivacións nacionalistas que responden a intereses políticos e que omiten o saber científico. Isto é algo que se pode demostrar con moitísimos exemplos, velaquí uns cantos:

Durante catro séculos longos o danés foi a lingua cultural e da clase dominante de Noruega por mor da pertenza deste país á coroa danesa, mentres que a vella lingua norueguesa ficou relegada ao mundo rural, sen apenas escritura e menos prestixio; mais coa chegada da desunión, e a unión con Suecia, no séc. XIX ?a independencia non chegaría até un século despois- xurdiu a idea de crear unha fala netamente norueguesa que reafirmase a nova realidade política. Na verdade o danés que se usaba en Noruega tiña claras diferenzas, especialmente fonéticas porque a pronuncia é máis próxima ao sueco, a respecto do usado en Dinamarca. O nacionalismo noruegués notou que conviña ir remarcando estas diferenzas tamén na ortografía da lingua, aínda que esencialmente fose a mesma (noruegués/danés/galego): nei/nej/non, åtte/otte/oito, uke/uge/semana, natt/nat/noite, tre/træ/árbore, øy/ø/illa, melk/mælk/leite, egg/æg/ovo, vann/vand/auga, bok/bog/libro, ull/uld/la, katt/kat/gato, øye/øje/ollo, grønn/grøn/verde, hvit/hvid/branco, høy/høj/alto, lett/let/doado, nasjon/nation/nación, sønn/søn/fillo, etc. Obviamente, malia as diferenzas fonéticas e ortográficas, os falantes destas dúas linguas recoñecidas internacionalmente pódense entender bastante ben sen ter de mudaren os seus idiomas.

A Romanística comezou clasificando como linguas románicas só a estas seis: italiano, romanés, español, portugués, francés e provenzal, na clasificación de F. Diez de 1836. Máis dun século despois o romanista B. E. Vidos recoñece outras seis máis: gascón, francoprovenzal, catalán, sardo, retorrománico e dalmático. Se ollamos unha clasificación actual, que non é a única, como por exemplo a de Koryakov Y.B., veremos que o número se incrementou notabelmente, agora aparecen linguas como o mozárabe, o galego-portugués, o asturleonés, o aragonés e mais o español nun subgrupo iberorromance; o catalán, o gascón e mais o occitano nun subgrupo occitanorromance; o arpitán, o francés e outras falas de oil nun subgrupo galorromance; as falas galo-italianas (lombardo, piemontés, etc.), as retorrománicas, o véneto e mais o istrio nun subgrupo norteitaliano; o italiano e outras falas italomeridionais (napolitano, siciliano, corso, etc.) nun subgrupo suritaliano; o sardo nun subgrupo propio; o desaparecido dalmático como lingua-ponte entre romances occidentais e orientais; e o romanés e outras falas balcanorromances nun subgrupo balcanorromance. Daquela que é o que pasou: simplemente que mudou o criterio, porque antes diferenciaba entre idiomas e dialectos cun carácter meramente político e agora compara entre as falas para estabelecer as linguas con criterios estritamente lingüísticos.

O macedonio forma parte do diasistema búlgaro-macedonio. Na realidade as linguas sureslavas, un subgrupo dentro do grupo eslavo, forman un continuum desde o esloveno ao noroeste até o búlgaro ao sueste, pasando polo serbocroata e mais o macedonio. O dialecto ?torlak?, falado na rexión fronteiriza de Serbia, Bulgaria e Macedonia, é o enlace deste continuum entre os tres países. Foi só a partir de 1945, coa creación da Rep. Socialista de Macedonia, dentro de Rep. Federal de Iugoslavia, e antes coñecida como Provincia de Vardar no seo do Reino de Iugoslavia (1929-41) ?entre 1941-45 o territorio quedou dividido polos ocupantes alemáns, italianos e búlgaros-, que se creou un estándar, baseado no dialecto central de Prilep-Bitola, e un status de oficialidade do que até daquela carecera. Convén lembrar que o estándar búlgaro está baseado principalmente nos seus dialectos orientais. Mais hoxe en día os lingüístas búlgaros e moitos eslavistas seguen a negar unha diferenciación entre o macedonio e o búlgaro.

Dentro do mesmo subgrupo sureslavo o serbo-croata desapareceu no paso do século XX ao XXI. Estamos ante un auténtico paradigma de nacionalismo lingüístico. Afortunadamente o grande Ivo Andric, premio Nobel de literatura en 1961, nado como austro-húngaro e morto como iugoslavo, non o viu. Aínda que ningún manual de Eslavística ousa negar a existencia dunha lingua común serbocroata, cuxo estándar se basea no dialecto novo-stokavski de Hercegovina oriental, xusto no centro do dominio lingüístico serbocroata, a partir de 1991, coa constitución de Croacia como estado independente, o termo serbocroata, nado no séc. XIX, desapareceu do vocabulario oficial e hoxe as constitucións dos catro países que falan maioritariamente este idioma só recoñecen a existencia dunhas falas denominadas: croata, serbio, bosníaco e montenegrino. Aínda non coñezo a existencia dun dicionario serbo-croata / croata-serbio ?ollo! Unha cousa é un dicionario bilingüe e outra moi diferente un vocabulario que explique termos desusados nun ou noutro estado- mais é algo que non descarto.

Malia que a Romanística actual recoñece a existencia do asturleonés e o aragonés como linguas procedentes do latín, e non como dialectos do castelán coma por exemplo o andaluz, o canario ou o murciano; os manuais de dialectoloxía española seguen a metelas dentro dos seus estudos co gallo de que ?son dialectos latinos que non se constituíron como linguas modernas?, é dicir, que non xeraron uns estándares nin teñen recoñecemento oficial ningún ?o cal é parcialmente falso dado que o mirandés ten un estándar e mais un recoñecemento oficial en Portugal-, obviando que a estandarización da maioría das linguas, romances ou non, é moi moderna e mesmo contemporánea, sendo un proceso que segue creando modelos de linguas na actualidade e obviando os labores que fixeron e seguen a facer organismos lingüísticos a prol destas falas. O dicionario da RAE define o asturleonés como: dialecto romance nado en Asturias e no antigo reino de León como resultado da peculiar evolución experimentada alí polo latín, e o aragonés como: dialecto romance chamado tamén navarroaragonés; mentres que o galego e o catalán si son definidos como linguas. E é que o tempo vai moi amodiño nun sitio con tanto literato e lingüísta agradecido.

Copiando o exemplo da Francofonía, os portugueses inventaron o termo Lusofonía para englobar todos os países que falasen portugués. Os portugueses, atendendo á historia que situa o nacemento indiscutíbel ?ou si?- da lingua galego-portuguesa na zona occidental da antiga provincia romana de Galaecia, non podían cuñar o termo Galaicofonía, porque boa parte desta provincia pertencía ao estado español e, sobre todo, o territorio que conservara esta denominación, Galiza, formaba parte del como rexión. Isto crearía a sensación dunha submisión de Portugal a España, politicamente inaceptábel. Daquela botar man dos valentes lusitanos que se enfrontaron aos romanos parecía unha boa opción, visto que ningún territorio actual conservara unha denominación deste pobo prerromano; pouco importaba que non houbese ningún fundamento lingüístico e que a antiga provincia de Lusitania estivese tanto en Portugal coma nunha boa parte de España ?a súa capital era Mérida-, porque o invento non tiña nada que ver coa lingüística e moito coa política.

Todos aprendimos na escola que as linguas e dialectos iberromances, e aínda hai moitos manuais predicándoo, son: galego-portugués, asturleonés, castelán, navarroaragonés, mozárabe e catalán. A lingüística española estaba, e aínda está, empeñada en meter todas as romances ibéricas no mesmo saco: España. Mais a verdade é que o catalán difere en moitas características co resto dos romances hispanos. Se se compara un texto ou un vocabulario aranés-catalán vemos que as diferenzas son poucas ?lembremos que o aranés é unha variedade do gascón-, en todo caso sempre menores ca se comparamos ese mesmo texto ou vocabulario con calquera outra lingua romance ibérica, e se a comparación é coa versión en languedociano, o dialecto central occitano que linda ao norte coa fala catalá, as diferenzas aínda son menores. Daquela como é posíbel que o catalán sexa unha lingua tipoloxicamente iberorromance e o occitano unha lingua galorromance? Obviamente os lingüístas franceses e españois repartíronse as linguas e dialectos dentro dos seus territorios nacionais para crearen eses enxendros lingüísticos que hoxe, felizmente, están plenamente cuestionados.

O territorio oriental de Romanía foi anexionado á rusa tsarista en 1812, este territorio pertencía á historica provincia romanesa de Moldavia, cuxa parte occidental seguiu pertencendo a Romanía. Obviamente cando os soviets tomaron o poder non devolveron nin un chisco dos territorios conquistados polo antigo e odiado Imperio, mais para cadrar co seu antiimperialismo crearon unha serie de repúblicas no seo dunha grande Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas. O problema era que a recén creada República de Moldavia falaba unha lingua que xa existía noutro estado co que facía fronteira, daquela os ideólogos, perdón, os lingüístas rusos idearon que o moldavo soviético ?lembremos que había outra Moldavia dentro de Romanía- era unha fala diferente, sobre todo se se mudaba a antiga ortografía en alfabeto latino pola nova en cirílico e comezaban a introducir termos procedentes do ruso para denominar todas as cousas modernas que o léxico patrimonial moldavo descoñecía ?Carallo! Non sei onde teño visto isto-. Houbo que agardar até a independencia e creación da actual República de Moldavia en 1991 para que o país recuperase a lingua romanesa como a propia, aínda que se lle denomine moldavo, e o alfabeto latino para a súa escrita.

Poderíanse pór moitos máis exemplos de como a lingüística varre politicamente, con demasiada frecuencia, para casa: a consideración de todas as falas italianas como simples dialectos, cando a diferenza entre o piemontés e o siciliano, por exemplo, é superior á que hai entre portugués e castelán; a consideración do escocés como dialecto inglés cando na realidade o escocés forma un diasistema con el, aínda que cunha relación de forzas moi desfavorábel; a consideración das falas galorromances como dialectos do francés no canto de dialectos da lingua de oil, que é o que son; a consideración de checo e eslovaco como linguas separadas, cando na verdade forman un diasistema cuns niveis de comprensión parecidos aos que hai entre galego e portugués; a denominación de dialectos chineses ao conxunto de linguas chinesas, onde a diferenciación é parecida á que se dá entre as linguas romances. En fin, que sendo a Lingüística unha disciplina científica convén ter moi presente de provén a información e a que fin serve; aínda lembro aquel informe ?científico? da FAES que viña a demostrar que o galego era un ?invento?.

[Churchil]

Bien, retomemos el hilo que hizo a bien recordarme Creosota que lo había dejado desatendido.

A ver, algún detallito para comentar. Mirad, ayer el amigo barrikada en el Lombrices deportivas, se dirigió a mi persona con el siguiente insulto: Imbécil



Aunque en principio parezca un insulto no muy hiriente, saliendo de la boca adecuada que le otorgue el empaque necesario, puede resultar más doloroso que una bala dum-dum en tus pelotas.


¡IMBÉCIL!

Arturo, no seas tan duro.


Pues bien, ¿y a santo de que viene el que me ponga aquí a desahogarme por las afrentas recibidas en otro subforo?, menudo llorón que estoy hecho, pensaréis... tranquis coleguis que yo puedo aguantar eso y más. Para lo que quería aprovechar este post era para comentar una curiosidad sobre tan ancestral insulto, imbécil.

Comentar que tiene su origen en el latín imbecillis, del que han surgido múltiples variantes que lo mantienen vivo a día de hoy entre las actuales lenguas indoeuropeas.

Veamos algunas:

Italiano: Imbecille -> Imbecille
Francés: Imbécile -> Imbécile
Inglés: Imbecile -> Imbecile
Portugués: Imbecil -> Imbecil
Catalán: Imbècil o Imbecil -> Imbècil / Imbecil
Gallego xunteiro: Imbécil -> Imbécil


¿Y cuál es el problema, amigos?

Pues bien, resulta que analizando la pronunciación de las lenguas más próximas al noble castellano y sus satélites catalufo y gallegoide, parasitados desde ya hace tiempo por la tenia españolista que devora todos sus recursos y sustituye los hijos de aquellas por los propios cual cuco sibilino dejando sus huevos en los nidos de otras aves para que los cuiden por ella... que me pierdo, pues bien, resulta que gracias a los IMBÉCILES con mayúsculas que trajeron a nuestra península dicha palabreja desde el francés, pues interpretaron el acento gráfico que porta en la lengua de los maricones engullebaguettes como una indicación de la sílaba tónica, cuando en francés el acento agudo sobre la "e" sirve para indicar que se trata de una "e cerrada" en contraposición a la "e abierta" que se representa con el acento grave "è" o con el circunflejo "ê" según los casos.

Así que tenemos que el latín "imbecillis" se acentuaba en la tercera sílaba, la "i" era la vocal que portaba la fuerza de la palabra (imbecillis), tonicidad que se mantiene en italiano, francés o portugués.

Italiano: Imbecille
Francés: Imbécile
Portugués: Imbecil

En francés y portugués la palabra es aguda pues la fuerza de acentuación reside en la última sílaba, ya que la la e final se perdió y la vocal tónica, la i, pasa a ser la última.

En italiano, sin embargo, esa e final se mantiene, lo que permite que sea grave como en castellano, aunque sea por un motivo circunstancial y no por la conexión de coherencia fonética, falta de ella la variante castellana.

Los ingleses que también son muy suyos cambian asimismo la pronunciación, siendo la primera la sílaba tónica y pasando la palabra a ser esdrújula, aunque mantienen la fuerza de la "i" que pasa a ser una "i larga" (pronunciado "imbesiiil")


Como bien indica el diccionario catalino que os enlazo "la forma imbècil prové de la grafia francesa imbécille mal interpretada". Por lo menos en catalán aunque la gente me parece que lo pronunciará como el resto de catetos españoles dan la opción de pronunciarla correctamente dentro de la incorrecta ortodoxia fonética imperante, no así en castellano, y ya huelga hablar de los adláteres de la RAG, estómagos agradecidos subordinados servilmente al poderoso amo castellano.


Es un caso parecido al de elite/élite, aunque en este caso la RAE si que admite la forma fonéticamente coherente "elite" e indica que es preferible a la zafia y desfigurada "élite", mientras que con "imbécil" no hay esa opción, tienes que pronunciarla mal sí o sí para hablar un pulcro castellano.


Otra curiosidad relacionada con este insulto y que leí en un libro del científico Stephen Jay Gould, es que es menos duro que el, a simple oído, más relajado y distendido "idiota", puesto que técnicamente hablando, el primero hace referencia a personas con una edad mental inferior a 6/7 años, mientras que el segundo abarca a las personas con edad mental inferior a 3 años. Y en principio deberíais sentiros aún menos ofendidos si os espetan a la cara un "deficiente mental", ya que se refiere a personas con una edad mental inferior a 12 años, un prepúber en toda regla (si es chiquilla, aunque parezca mentira, se pondrá colorada ahí abajo aunque no la mires).

Espero que os haya resultado interesante mi digresión sobre la imbecilidad subyacente en nuestra lengua franca.